Yer Fıstığı Hakkında Genel Bilgi
Fasulye, bakla ve bezelye ile fazlaca benzer yönleri bulunan yer fıstığını bu benzer tahıllardan ayıran en önemli fark yer fıstığının meyvelerinin toprağın dibinde meydana getirmesidir. Yer fıstığı, baklagiller familyasına üye olup tek yıllık ve ekonomik değeri yüksek olan bir yağ bitkisidir. Yer fıstığı tohumlarının bünyesinde bulundurduğu karbonhidrat, protein, yağ ve vitaminler insanların ve hayvanların beslenmesinde büyük önem arz etmektedir. Yer fıstığının, ana vatanının neresi olduğu konusunda net bir bilgi olmamakla beraber yer fıstığının ana vatanının Güney Amerika olduğu tahmin edilmelidir. Amerika’nın fethinden sonra ilk kez Portekizliler tarafından 16. Yüzyılda önce Avrupa’ya daha sonrada Afrika ve Asya kıtalarında yayılım göstermiştir. En çok üretim yapan ülkeler subtropik ve tropik iklim kuşağında yer alan ülkelerdir. Ülkemiz bazlı düşünüldüğünde ise en fazla üretim Çukurova’da yapılırken Çukurova’yı sırasıyla Antalya ve Muğla takip etmektedir. Yer fıstığının yapraklarından, saplarından, küspesinden, kabuklarından ve yağından faydalanıldığı için ekonomik olarak bayağı önemli ve değerli bir bitki olarak karşımıza çıkmaktadır. Daha çok yemeklerde kullanılan yer fıstığı yağının, sabun, pasta, şekerleme ve bisküvi yapımında da kullanılmaktadır. Küspesi hayvanlar için yem olarak kullanılırken bu yem hayvanlar için oldukça besleyicidir.
Yaygın Olarak Yetiştirilen Yer Fıstığı Çeşitleri
*Yatık Olarak Büyüyen Yer Fıstığı
*Dik Olarak Büyüyen Yer Fıstığı
*Yağlık Yer Fıstığı Çeşitleri
*Çerezlik Yer Fıstığı Çeşitleri
*Yemlik Yer Fıstığı Çeşitleri
Yer Fıstığı Yetiştiriciliğinde Ekolojik İstekler
Sıcak ve çok sıcak yerlerde yetiştirilmeye uygun bit bitkidir. Sıcak iklimler de çok daha hızlı şekilde olgunluk gösterir. Çimlenme için toprağın sıcaklığı minimum 12-13 derece aralığında olmalıdır. Sıcaklığın daha düşük olduğu yerlerde yetiştiriciliği yapılırken daha erkenci türlerin yetiştirilmesi verimlilik için son derece etkili olacaktır. Yer fıstığı ışığı fazlaca ışığı seven bir bitkidir. Güneşli günlerin fazla olduğu bölgelerde daha iyi gelişim gösterir. Topraktan fazlaca besin maddesi kaldırdığından ötürü humuslu, iyi havalanan, kumlu-killi ve besin maddesi açısından zengin toprak isteği bulunmaktadır. Islak ve taban suyu yüksek topraklarda meyveler ve kökler havasız kalacağından etkin gelişim gösteremez. Yer fıstığı, yetiştirildiği süre zarfında bilhassa tohumların çimlenme döneminde, çiçeklenme ve meyvelerin oluşma ve olgunlaşma döneminde suya fazlaca gereksinim duyar. Bu yüzden bu kritik dönemlerde etkin sulama yapılmalıdır.
Yer Fıstığı Tüketmenin Faydaları
*Kalp ve damar sağlığı üzerinde olumlu etkiye sahiptir.
*Doymamış yağ asidi içerdiğinden ötürü damar sağlığını korur.
*Etkin bir protein kaynağıdır.
*E vitamini açısından zengin olduğundan cilt sağlığı üzerinde olumlu etkiye sahiptir.
*İdrar söktürücü etkiye sahiptir.
*Kilo vermeye yardımcı olur.
Yer Fıstığı Yetiştiriciliğinde Hastalıklar ve Zararlılar
*Kök Boğazı Çürüklüğü
*Yaprak Leke Hastalığı
*Sap Çürüklüğü
*Kırmızı Örümcek
*Prodenya
*Bozkurtlar
*Tel Kurtları
*Danaburnu
Fasulye, bakla ve bezelye ile fazlaca benzer yönleri bulunan yer fıstığını bu benzer tahıllardan ayıran en önemli fark yer fıstığının meyvelerinin toprağın dibinde meydana getirmesidir. Yer fıstığı, baklagiller familyasına üye olup tek yıllık ve ekonomik değeri yüksek olan bir yağ bitkisidir. Yer fıstığı tohumlarının bünyesinde bulundurduğu karbonhidrat, protein, yağ ve vitaminler insanların ve hayvanların beslenmesinde büyük önem arz etmektedir. Yer fıstığının, ana vatanının neresi olduğu konusunda net bir bilgi olmamakla beraber yer fıstığının ana vatanının Güney Amerika olduğu tahmin edilmelidir. Amerika’nın fethinden sonra ilk kez Portekizliler tarafından 16. Yüzyılda önce Avrupa’ya daha sonrada Afrika ve Asya kıtalarında yayılım göstermiştir. En çok üretim yapan ülkeler subtropik ve tropik iklim kuşağında yer alan ülkelerdir. Ülkemiz bazlı düşünüldüğünde ise en fazla üretim Çukurova’da yapılırken Çukurova’yı sırasıyla Antalya ve Muğla takip etmektedir. Yer fıstığının yapraklarından, saplarından, küspesinden, kabuklarından ve yağından faydalanıldığı için ekonomik olarak bayağı önemli ve değerli bir bitki olarak karşımıza çıkmaktadır. Daha çok yemeklerde kullanılan yer fıstığı yağının, sabun, pasta, şekerleme ve bisküvi yapımında da kullanılmaktadır. Küspesi hayvanlar için yem olarak kullanılırken bu yem hayvanlar için oldukça besleyicidir.
Yaygın Olarak Yetiştirilen Yer Fıstığı Çeşitleri
*Yatık Olarak Büyüyen Yer Fıstığı
*Dik Olarak Büyüyen Yer Fıstığı
*Yağlık Yer Fıstığı Çeşitleri
*Çerezlik Yer Fıstığı Çeşitleri
*Yemlik Yer Fıstığı Çeşitleri
Yer Fıstığı Yetiştiriciliğinde Ekolojik İstekler
Sıcak ve çok sıcak yerlerde yetiştirilmeye uygun bit bitkidir. Sıcak iklimler de çok daha hızlı şekilde olgunluk gösterir. Çimlenme için toprağın sıcaklığı minimum 12-13 derece aralığında olmalıdır. Sıcaklığın daha düşük olduğu yerlerde yetiştiriciliği yapılırken daha erkenci türlerin yetiştirilmesi verimlilik için son derece etkili olacaktır. Yer fıstığı ışığı fazlaca ışığı seven bir bitkidir. Güneşli günlerin fazla olduğu bölgelerde daha iyi gelişim gösterir. Topraktan fazlaca besin maddesi kaldırdığından ötürü humuslu, iyi havalanan, kumlu-killi ve besin maddesi açısından zengin toprak isteği bulunmaktadır. Islak ve taban suyu yüksek topraklarda meyveler ve kökler havasız kalacağından etkin gelişim gösteremez. Yer fıstığı, yetiştirildiği süre zarfında bilhassa tohumların çimlenme döneminde, çiçeklenme ve meyvelerin oluşma ve olgunlaşma döneminde suya fazlaca gereksinim duyar. Bu yüzden bu kritik dönemlerde etkin sulama yapılmalıdır.
Yer Fıstığı Tüketmenin Faydaları
*Kalp ve damar sağlığı üzerinde olumlu etkiye sahiptir.
*Doymamış yağ asidi içerdiğinden ötürü damar sağlığını korur.
*Etkin bir protein kaynağıdır.
*E vitamini açısından zengin olduğundan cilt sağlığı üzerinde olumlu etkiye sahiptir.
*İdrar söktürücü etkiye sahiptir.
*Kilo vermeye yardımcı olur.
Yer Fıstığı Yetiştiriciliğinde Hastalıklar ve Zararlılar
*Kök Boğazı Çürüklüğü
*Yaprak Leke Hastalığı
*Sap Çürüklüğü
*Kırmızı Örümcek
*Prodenya
*Bozkurtlar
*Tel Kurtları
*Danaburnu