canvade
Yeni Üye
Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, sıradan unutkanlık, Alzheimer ve beyin sıhhati konusunda değerlendirmede bulundu.
sıradan unutkanlık deyip geçilmemeli
Unutkanlığın âlâ ve berbat huylu olmak üzere iki çeşidi bulunduğunu belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Biri sıradan unutkanlıktır yani düzgün huylu unutkanlık, selim tabiatlı unutkanlık da deriz. Başkası ise habis unutkanlık yani makus huylu dediğimiz unutkanlıklardır. Bu iki unutkanlık birbiriyle fazlaca karışıyor. 60 yaş üzerinde unutkanlık başladığı vakit bu kadar unutkanlık olur’ deniliyor ve Alzheimer riski göz arkası ediliyor. Alzheimer ve demansın birinci başlangıç belirtileri unutkanlık olduğu için buna dikkat etmek gerekiyor. Beynimizdeki o sıradan unutkanlık deyip geçmememiz lazım.” ikazında bulundu.
sıradan unutkanlıklara değinen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Buzdolabını açarsın. ‘Ne alacaktım?’ dersin bir düşünürsün. Telefonunu eline alırsın ‘Kimi arayacaktım?’ dersin ve daha sonra hatırlarsın. bu biçimde unutmalar olabilir.” dedi.
85 yaş üzerinde Alzheimer riski %50’ye çıkıyor
Dünyada ve ülkemizde ortalama insan ömrünün uzadığını, dünyada da Türkiye’de de bayanlarda 78, erkeklerde 74-76 üzere ortalama bir yaş olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Hatta bu ortalama 80-90’a çıktı. örneğin bir insan 60-65 yaşına geldi, unutkanlığı başladı. Bu kadar unutkanlık olur deyip, önlem almazsa bir müddet daha sonra bu unutkanlığın niçininin Alzheimer olduğu anlaşılabiliyor. Kişi hayatının son 10 yılını Alzheimer olarak geçirebilir zira 85 yaşının üstündeki bireylerde Alzheimer ihtimali yüzde 35-50’ye kadar çıkıyor.” dedi.
Beyni gerçek kullanmak hafızaya yeterli geliyor
Beynimizin de tıpkı cildimiz üzere yaşlandığını belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Beynini gerçek kullanan, 100 yaşına da gelse hafızası, zihni pırıl pırıl oluyor. Unutkanlıkla ilgili başlangıçta erken tedbir alınması değerlidir. Alzheimer’da unutkanlığın lakin yüzde 5-10’u genetiktir. Geri kalanı büsbütün beyni yanlış kullanmayla ilgilidir.”dedi.
Yeni öğrenmelerle hafıza zayıflamıyor
ABD’de ortaya çıkan bir olguya da değinen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Bu enteresan ve hem de literatüre de giren bir olgudur. San Francisco’da bir matematik profesörü satrançta 8 atılım ötesini nazaranbilirken bunun 5’e düştüğünü fark etmiş. daha sonra nöroloğa gidiyor. Nörolog testleri yapıyor. Bütün ölçeklerde her şey olağan çıkıyor. Zeka testlerinde yaş kümesi olağan bilgi tabanı içerisinde. sonrasındasında beyin check-up’ı yaptırıyor. Orada kesin teşhis beyindeki plaklardan anlaşılıyor. Beyninde hayli sayıda plak olduğu belirleniyor lakin kaybı yok. daha sonra yapılan araştırmalarda şu ortaya çıkıyor: Beynini o denli hoş kullanıyor ki beyindeki amenoit plaklar olduğu biçimde beyin kendine yol bulmuş, yeni öğrenmelerle kişinin hafızası hiç zayıflamamış.” diye konuştu.
Beyin yeni tecrübelere açıksa çalışıyor
Prof. Dr. Nevzat Tarhan, bir devir beyin hücrelerinin sayısının sabit olduğu ve yaş ilerledikçe bu hücrelerin öldüğünün kabul ediildiğini belirterek “1998’de bu keşfedildi. Beyin hücreleri ölmüyor. Beyinde hipokampus bölgesi var. Beynin ortasında bulunan ve hafızanın oluşturduğu bölge, kök hücreler üretiyor. Kişi beynini canlı kullanırsa yani yeni tecrübelere açıksa ya kullan ya kaybet kuralıyla beyin çalışıyor. Kullandıkça beyin açılıyor, açıldıkça kök hücrelerden yeni hücre üretiyor. O hücreler göçüyor, kullandığı beyin alanı neresiyse oraya gidiyor. Orada ağlar oluşturuyor. Orada network oluşturuyor. Kişinin beyni pırıl pırıl çalışıyor. Beyinde plaklaşma olduğu biçimde hafıza zayıflamıyor.” dedi.
Sağlıklı bir zihin için ömür biçimi kıymetli
Sağlıklı bir zihin ve hafıza için ömür stilinin da değerli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Beslenme değerli, ömür üslubu kıymetli ve beyni kullanma kılavuzumuzun olması kıymetlidir. Beynimizi gerçek kullanıyorsak sıradan unutkanlığı hastalıkla karıştırıp panik yapmamak gerekir. Alzheimer’da genetiğin yüzde 15 üzere bir rolü var. Yüzde 70-85 hayat biçiminin rolü vardır. Unutkanlık beynimizi düzgün kullanıp kullanmamayla ilgilidir.” dedi.
Alışkanlık tuzaklarına karşı dikkatli olunmalı
Beyin sıhhati için beyin dostu bir hayatın kıymetli olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Beyin dostu beslenme ve beyin dostu alışkanlıklar değerlidir. Beynimizin o denli bir özelliği var ki yapılan bir araştırmada, bir insan kumar oynamayı 440 sefer yaparsa onu artık otomatik yapmaya başladığı tespit edilmiş. Günlük hayatta sıkça karşımıza çıkar. Araba kullanan bir kişi daima kullandığı güzergahta ezbere masraf. Daha evvel oraya tekraren gitmiştir, beyin otomatik öğrenme yapıyor. Fikir, his ekleyince inanış oluyor. yine edince alışkanlık oluyor. 6 ay tekrar edince bu kişilik haline geliyor. Onun için yinelar hayli kıymetli. Yanlış bir şeyi de tekrar ettiğinde alışkanlık oluyor. Onun için ileri yaşta insanın en çok yanılgı yaptığı şey alışkanlık tuzaklarıdır, alışkanlıklar zihinsel tuzaktır.”dedi.
Yeni tecrübelere açık olmak beyni çalıştırıyor
Beynin daima dinamik tutulması gerektiğini tabir eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Yeni tecrübelere açık olan bireylerin beyinleri daima pırıl pırıl çalışıyor. MR aygıtına sokuyoruz. Beyninin her tarafı her bahiste faal. Hatta şuna benzetiliyor: Bir vadi düşünün, yazın vadide şayet sulanmayan bir alan var ise sapsarıdır lakin şayet bir yere bakılıyorsa, sulanıyorsa ağaçlı, çiçekli, kuşlu, yemyeşil alandır. İnsan beyninde de öyledir. Bakımlı alanlar beyinde hareketli, canlı, dinamik oluyor. Bu kullanmayla ilgilidir. Kullanılmayan alanlar, kurumuş vadi üzere kuruyup kalıyor. O niçinle burada kıymetli olan büyük fotoğrafı bakılırsarek beyni ustalıkla ve bilgece kullanmaktır. Beyni kullanabilmek unutkanlığı önlemede en değerli basamaktır, beynin yaşlanmasına karşı en büyük tahlildir.”dedi.
Beyin sıhhatini korumak ve beyin yaşlanmasını önlemek için tavsiyelerde de bulunan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Beynimizi günlük hayat aktiviteleri ortasında ağır kullanmamız değerli. Bulmaca ve sudoku çözmekten daha kıymetlisi mesela her gün birebir yoldan gitmek yerine farklı yollardan gidilmesi önerilebilir. Yani daima tıpkı alışkanlıkları devam ettirmek yerine sık sık alışkanlık değiştirmek, sık sık konum değiştirmek tavsiye edilebilir.”dedi.
Eşini unutur, anne-babasını unutmazlar…
Alzheimer hastalığında beynin yeni öğrenme yapamadığını kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Alzheimer hastaları eskileri epey uygun hatırlar ve anlatır fakat yeni şeyleri hatırlayamaz, unutur. Alzheimer’ın tipik özelliğidir. Buna retrograd amnezi diyoruz. Alzheimer hayli ilerlediği vakit eşini unutur lakin anne ve babasını unutmaz. Zira küçüklüğe dair şeyler beyinde kalıyor. Bu niçinle Alzheimer hastalığında beyin yeni öğrenmeleri yapamıyor.”dedi.
Beynimiz de kuyu üzere kullandıkça açılan bir organ…
Kişinin yeni öğrenmelere açıksa beynin daima çalıştığını söz eden Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Beyin devamlı yeni öğrendiği için katmanları daima canlı kullanıyor. Beyin ya kullan ya kaybet kuralıyla çalışıyor. Bu niçinle kuyuya benziyor. Kuyudan su çektikçe kuyu nasıl açılıyorsa beynimiz de kullandıkça açılan bir organ.”dedi.
sıradan unutkanlık deyip geçilmemeli
Unutkanlığın âlâ ve berbat huylu olmak üzere iki çeşidi bulunduğunu belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Biri sıradan unutkanlıktır yani düzgün huylu unutkanlık, selim tabiatlı unutkanlık da deriz. Başkası ise habis unutkanlık yani makus huylu dediğimiz unutkanlıklardır. Bu iki unutkanlık birbiriyle fazlaca karışıyor. 60 yaş üzerinde unutkanlık başladığı vakit bu kadar unutkanlık olur’ deniliyor ve Alzheimer riski göz arkası ediliyor. Alzheimer ve demansın birinci başlangıç belirtileri unutkanlık olduğu için buna dikkat etmek gerekiyor. Beynimizdeki o sıradan unutkanlık deyip geçmememiz lazım.” ikazında bulundu.
sıradan unutkanlıklara değinen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Buzdolabını açarsın. ‘Ne alacaktım?’ dersin bir düşünürsün. Telefonunu eline alırsın ‘Kimi arayacaktım?’ dersin ve daha sonra hatırlarsın. bu biçimde unutmalar olabilir.” dedi.
85 yaş üzerinde Alzheimer riski %50’ye çıkıyor
Dünyada ve ülkemizde ortalama insan ömrünün uzadığını, dünyada da Türkiye’de de bayanlarda 78, erkeklerde 74-76 üzere ortalama bir yaş olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Hatta bu ortalama 80-90’a çıktı. örneğin bir insan 60-65 yaşına geldi, unutkanlığı başladı. Bu kadar unutkanlık olur deyip, önlem almazsa bir müddet daha sonra bu unutkanlığın niçininin Alzheimer olduğu anlaşılabiliyor. Kişi hayatının son 10 yılını Alzheimer olarak geçirebilir zira 85 yaşının üstündeki bireylerde Alzheimer ihtimali yüzde 35-50’ye kadar çıkıyor.” dedi.
Beyni gerçek kullanmak hafızaya yeterli geliyor
Beynimizin de tıpkı cildimiz üzere yaşlandığını belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Beynini gerçek kullanan, 100 yaşına da gelse hafızası, zihni pırıl pırıl oluyor. Unutkanlıkla ilgili başlangıçta erken tedbir alınması değerlidir. Alzheimer’da unutkanlığın lakin yüzde 5-10’u genetiktir. Geri kalanı büsbütün beyni yanlış kullanmayla ilgilidir.”dedi.
Yeni öğrenmelerle hafıza zayıflamıyor
ABD’de ortaya çıkan bir olguya da değinen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Bu enteresan ve hem de literatüre de giren bir olgudur. San Francisco’da bir matematik profesörü satrançta 8 atılım ötesini nazaranbilirken bunun 5’e düştüğünü fark etmiş. daha sonra nöroloğa gidiyor. Nörolog testleri yapıyor. Bütün ölçeklerde her şey olağan çıkıyor. Zeka testlerinde yaş kümesi olağan bilgi tabanı içerisinde. sonrasındasında beyin check-up’ı yaptırıyor. Orada kesin teşhis beyindeki plaklardan anlaşılıyor. Beyninde hayli sayıda plak olduğu belirleniyor lakin kaybı yok. daha sonra yapılan araştırmalarda şu ortaya çıkıyor: Beynini o denli hoş kullanıyor ki beyindeki amenoit plaklar olduğu biçimde beyin kendine yol bulmuş, yeni öğrenmelerle kişinin hafızası hiç zayıflamamış.” diye konuştu.
Beyin yeni tecrübelere açıksa çalışıyor
Prof. Dr. Nevzat Tarhan, bir devir beyin hücrelerinin sayısının sabit olduğu ve yaş ilerledikçe bu hücrelerin öldüğünün kabul ediildiğini belirterek “1998’de bu keşfedildi. Beyin hücreleri ölmüyor. Beyinde hipokampus bölgesi var. Beynin ortasında bulunan ve hafızanın oluşturduğu bölge, kök hücreler üretiyor. Kişi beynini canlı kullanırsa yani yeni tecrübelere açıksa ya kullan ya kaybet kuralıyla beyin çalışıyor. Kullandıkça beyin açılıyor, açıldıkça kök hücrelerden yeni hücre üretiyor. O hücreler göçüyor, kullandığı beyin alanı neresiyse oraya gidiyor. Orada ağlar oluşturuyor. Orada network oluşturuyor. Kişinin beyni pırıl pırıl çalışıyor. Beyinde plaklaşma olduğu biçimde hafıza zayıflamıyor.” dedi.
Sağlıklı bir zihin için ömür biçimi kıymetli
Sağlıklı bir zihin ve hafıza için ömür stilinin da değerli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Beslenme değerli, ömür üslubu kıymetli ve beyni kullanma kılavuzumuzun olması kıymetlidir. Beynimizi gerçek kullanıyorsak sıradan unutkanlığı hastalıkla karıştırıp panik yapmamak gerekir. Alzheimer’da genetiğin yüzde 15 üzere bir rolü var. Yüzde 70-85 hayat biçiminin rolü vardır. Unutkanlık beynimizi düzgün kullanıp kullanmamayla ilgilidir.” dedi.
Alışkanlık tuzaklarına karşı dikkatli olunmalı
Beyin sıhhati için beyin dostu bir hayatın kıymetli olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Beyin dostu beslenme ve beyin dostu alışkanlıklar değerlidir. Beynimizin o denli bir özelliği var ki yapılan bir araştırmada, bir insan kumar oynamayı 440 sefer yaparsa onu artık otomatik yapmaya başladığı tespit edilmiş. Günlük hayatta sıkça karşımıza çıkar. Araba kullanan bir kişi daima kullandığı güzergahta ezbere masraf. Daha evvel oraya tekraren gitmiştir, beyin otomatik öğrenme yapıyor. Fikir, his ekleyince inanış oluyor. yine edince alışkanlık oluyor. 6 ay tekrar edince bu kişilik haline geliyor. Onun için yinelar hayli kıymetli. Yanlış bir şeyi de tekrar ettiğinde alışkanlık oluyor. Onun için ileri yaşta insanın en çok yanılgı yaptığı şey alışkanlık tuzaklarıdır, alışkanlıklar zihinsel tuzaktır.”dedi.
Yeni tecrübelere açık olmak beyni çalıştırıyor
Beynin daima dinamik tutulması gerektiğini tabir eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Yeni tecrübelere açık olan bireylerin beyinleri daima pırıl pırıl çalışıyor. MR aygıtına sokuyoruz. Beyninin her tarafı her bahiste faal. Hatta şuna benzetiliyor: Bir vadi düşünün, yazın vadide şayet sulanmayan bir alan var ise sapsarıdır lakin şayet bir yere bakılıyorsa, sulanıyorsa ağaçlı, çiçekli, kuşlu, yemyeşil alandır. İnsan beyninde de öyledir. Bakımlı alanlar beyinde hareketli, canlı, dinamik oluyor. Bu kullanmayla ilgilidir. Kullanılmayan alanlar, kurumuş vadi üzere kuruyup kalıyor. O niçinle burada kıymetli olan büyük fotoğrafı bakılırsarek beyni ustalıkla ve bilgece kullanmaktır. Beyni kullanabilmek unutkanlığı önlemede en değerli basamaktır, beynin yaşlanmasına karşı en büyük tahlildir.”dedi.
Beyin sıhhatini korumak ve beyin yaşlanmasını önlemek için tavsiyelerde de bulunan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Beynimizi günlük hayat aktiviteleri ortasında ağır kullanmamız değerli. Bulmaca ve sudoku çözmekten daha kıymetlisi mesela her gün birebir yoldan gitmek yerine farklı yollardan gidilmesi önerilebilir. Yani daima tıpkı alışkanlıkları devam ettirmek yerine sık sık alışkanlık değiştirmek, sık sık konum değiştirmek tavsiye edilebilir.”dedi.
Eşini unutur, anne-babasını unutmazlar…
Alzheimer hastalığında beynin yeni öğrenme yapamadığını kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Alzheimer hastaları eskileri epey uygun hatırlar ve anlatır fakat yeni şeyleri hatırlayamaz, unutur. Alzheimer’ın tipik özelliğidir. Buna retrograd amnezi diyoruz. Alzheimer hayli ilerlediği vakit eşini unutur lakin anne ve babasını unutmaz. Zira küçüklüğe dair şeyler beyinde kalıyor. Bu niçinle Alzheimer hastalığında beyin yeni öğrenmeleri yapamıyor.”dedi.
Beynimiz de kuyu üzere kullandıkça açılan bir organ…
Kişinin yeni öğrenmelere açıksa beynin daima çalıştığını söz eden Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Beyin devamlı yeni öğrendiği için katmanları daima canlı kullanıyor. Beyin ya kullan ya kaybet kuralıyla çalışıyor. Bu niçinle kuyuya benziyor. Kuyudan su çektikçe kuyu nasıl açılıyorsa beynimiz de kullandıkça açılan bir organ.”dedi.