57 yaşındaki adam, diğer üç rahiple paylaştığı daire olan papaz evindeki odalarına giden uzun merdivenden yukarıya baktı. Merdivenlerin iki yanındaki korkuluklara tutundu ve ayağını ilk basamağa çıkmaya zorladı. Yavaşça iki kat merdiveni çıkıp odasına çıktı. Paraguay’ın Asunción kentindeki bir konferanstan Boston’a dönüş yolculuğu zorlu geçmişti. Bir gece yolculuğuydu ama hiç uyuyamamıştı. Artık tek yapmak istediği Romalı yakasını çıkarıp uzanmaktı.
Nihayet odasına vardığında banyo aynasına baktı. Yüzü parlak kırmızıydı ve terden parlıyordu. Kırmızılık göğsünde ve karnında devam ediyordu. Bütün vücudu ağrıyordu. Minnettarlıkla örtülerinin altına girdi. Kendi kendine asıl ihtiyacı olan şeyin iyi bir gece uykusu olduğunu söyledi. Ancak uyuyamamaya devam ettiğinde aniden üşüdüğünü hissetti. Kontrolsüzce titriyordu. Titreme zaten şüphelendiği şeyi doğruladı: hastaydı. Ve bu onu endişelendiriyordu.
Altı yıl önce bir uçuştan sonra kendini çok kötü hissetmişti. Hastaneye gittiğinde kendisine Hodgkin dışı lenfoma teşhisi konuldu. Muamele çok acımasızdı. Yedi aylık kemoterapi kanseri öldürdü ama aynı zamanda vücudunun kendisi için kan üretme yeteneğini de yok etti. Tedaviye başlamadan önce kendi vücudundan alınan kök hücrelerle (ihtiyaç duyduğu kanı yapan hücreler) kurtarıldı. O zamandan beri hastalıktan kurtuldu ancak hastalığın tekrarının mümkün olduğunu biliyordu. Sonraki her semptomla karşılaştığı hafif bir korkuydu. Kanserden önce bunu başarmış olabilirdi. Şimdi değil.
Dr.’u aradı. Peter Zuromskis, uzun süredir aile doktoru. Cumartesi günü onu rahatsız etmekten nefret ediyordu ama bunun aramayı hak edecek kadar önemli olduğunu düşünüyordu. Doktor, yolculuğunu, ateşini, döküntülerini ve tüm vücudunda zayıflık olduğunu öğrendikten sonra “Acil servise git” dedi. “Görülmeye ihtiyacın var.”
Bavulunu taşırken sorunlar
Oda arkadaşlarından biri onu Beth Israel Deaconess Tıp Merkezi’nin acil servisine götürdü. Kalabalık acil servisten geçip hastanedeki bir odaya girdiğinde dışarısı karanlıktı. Saatlerce dürtülürken, dürtüklenirken, iğnelenirken ve fotoğrafları çekilirken hikayesini çeşitli doktorlara, hemşirelere ve stajyerlere yarım düzine kez tekrarladı. Rahip, sonunda dinlenebileceği küçük odadaki sessizlik için minnettardı.
Dr. Martin Kaminski gece vardiyasında hastane doktoruydu. Adam yolculuğunu, halsizliğini, döküntülerini ve ateşini anlatırken kendisini tanıttı ve hastadan hikayesini anlatmasını istedi. Hastaneye vardığında ateşi 102°C idi ancak asetaminofen ve intravenöz sıvı alıyordu. Hasta sona ulaştığında Kaminski’nin hâlâ birkaç sorusu vardı. Güney Amerika’da böcek kovucu kullanmış mıydı? Hayır, rahip hatırladı. Bir rahip arkadaşı ona sivrisinekleri uzak tutması gereken bir bileklik verdi. Orada herhangi bir ısırık hissetmemişti. Sadece şişelenmiş su içtiğini ekledi. Şehirden ayrıldı mı yoksa ormanlık alanlarda yürüyüşe mi çıktı? Evcil hayvanlarla veya çiftlik hayvanlarıyla teması oldu mu? Hayır, konferansın yapıldığı otelden çıkamayacak kadar meşguldü.
Kaminski vücudunda herhangi bir ağrı olup olmadığını sordu. O sahip. Ve şimdi sağ eli ağrıyor ve biraz zayıf hissediyordu. Bavulunu taşımakta zorluk çekiyordu. Eve dönerken boynu garip bir şekilde zayıfladı, sanki kafası birdenbire çok daha ağırlaşmış gibiydi. Boynu hala ağrıyor ve sertleşiyordu. Doktor çenesini göğsüne koyup koyamayacağını sordu. Sert bir boyun menenjit belirtisi olabilir. Ancak hasta bunu yapabileceğini gösterdi. Rahip Kaminski’ye endişeli olduğunu söyledi. Hayatında yalnızca bir kez bu kadar hasta hissetmişti ve bu kez kendisine lenfoma teşhisi konmuştu. Geri gelebilir miydi? Acil serviste hematoloji-onkoloji ekibi göğüs, karın ve leğen kemiğinin BT taramasından geçirilmesini önerdi ancak kendisi henüz bunu yaptırmamıştı. Kaminski endişeli adama enfeksiyon olasılığının kanserden çok daha yüksek olduğunu düşündüğünü söyledi. Ancak CT taramasından sonra daha fazlasını öğreneceklerdi.
Bileğinde bir ısırık mı var?
Kaminski rahibi muayene ettiğinde döküntülerin sırtında, kollarında ve göğsünde olduğunu gördü. Güneş yanığına benziyordu ve Kaminski parmağını göğsündeki soluk deriye bastırdığında kırmızı deri neredeyse beyaza dönüyordu; bu da bunun alttaki damarlardan sızan kandan ziyade derideki bir tür iltihap olduğunu akla getiriyordu. Ayak bileğinde hassas, kırmızı bir şişlik vardı; muhtemelen bir ısırık. Aksi halde muayenesi dikkate değer değildi. Boynundaki, kasıklarındaki ve kollarının altındaki lenf düğümleri genişlememişti. Lenfoması olup olmadığı belli değildi. Enfeksiyon hâlâ sefaletinin en olası nedeniydi.
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine göre doktor, rahibe Paraguay’da sivrisinek kaynaklı viral bir enfeksiyon olan chikungunya ateşi salgını yaşandığını söyledi. Ve vakaların çoğu onun bulunduğu yerde, Asunción’da rapor edilmişti. Hastalık genellikle ölümcül değildir, ancak enfeksiyon temizlendikten sonra aylar hatta yıllar sürebilen artrite neden olabilir.
Kaminski, elbette başka seçeneklerin de olduğunu ekledi. Aynı sivrisinek tarafından bulaşan başka bir viral hastalık olan dang humması olabilir. Dang humması yüksek ateşe ve vücut ağrılarına o kadar şiddetli neden olabilir ki hastalığa kemik kırığı ateşi denir. Ve ölümcül olabilir. İlk kez enfekte olan hastalar genellikle şanssızken, ikinci kez enfekte olacak kadar şanssız olanlar, enfeksiyonun hemorajik bir varyantını geliştirme riskiyle karşı karşıyadır. Her enfeksiyon Güney Amerika’da meydana gelir. Her biri aynı sivrisinek tarafından yayılan bir virüstür. Chikungunya, ani başlangıcı ve kısa kuluçka süresiyle ünlüdür ve bu nedenle Chikungunya sendromu, listesinin ilk sırasında yer aldı. Diğer bir ihtimal ise Kuzeydoğu’daki evinden çıkmadan önce bir şey yakalamış olması. Lyme hastalığı veya anaplazmoz gibi kene kaynaklı bir hastalık olabilir. Cevabı bir hafta içinde almalısınız.
Kalıcı ağrı ve yorgunluk
Ertesi gün hasta kendini daha iyi hissetti ve eve gitmek için sabırsızlanıyordu. Ateş ve halsizlik kayboldu ve döküntüler azaldı. Geriye sadece acı kaldı. Doktorları hala ne olduğundan emin değildi. O zamanlar bilinen tek şey, lenfomanın tekrarlamadığıydı. CT taramasında göğsünde birkaç büyümüş lenf düğümü görüldü, ancak radyolog bunların büyük olasılıkla bir enfeksiyonun göstergesi olduğundan şüpheleniyordu. Orijinal kanserinin bulunduğu karın ve pelvis taramaları iyi görünüyordu.
Rahibin kovulmasından sonraki günlerde Kaminski test sonuçlarının gelmesini izledi. Chikungunya testi negatifti. Aynı şey dang humması testi için de geçerliydi. Bu onun ve bulaşıcı hastalık doktorlarının aradığı diğer hastalıklardan hiçbiri değildi.
Hastanın ise hastaneden çıktığında ateşi düşmüş olmasına rağmen halsizlik ve vücut ağrıları devam ediyordu. Başı bulutluydu; Okumayı bile zor buldum. Sonraki haftalarda kendini daha iyi hissetti ama pek iyi değildi. Zuromskis’i ziyaret etti ve devam eden rahatsızlığını anlattı. Başka ne olabilir? Zuromskis gülümsedi. Bunun chikungunya olduğuna ikna olmuştu. Ancak hasta ona testin negatif çıktığını hatırlattı. “O zamanlar test negatifti” diye yanıtladı. Eğer testi şimdi tekrarlasaydı doktor pozitif çıkacağından emindi.
Bu ilk sonuçlar rahibin aranan enfeksiyonların her birine karşı bağışıklık tepkisini gösterdi. Eğer daha önce bu virüse maruz kalmış olsaydı, antikor arama testi hemen pozitif sonuç verirdi; Bu böceğe karşı savunma şablonu, bağışıklık sistemi tarafından zaten oluşturulmuş ve saklanmış olmalı. Bunun yerine ilk enfeksiyon olsaydı, vücudun o spesifik istilacıya göre uyarlanmış antikorları hazırlaması ve yaratması günler alırdı. Hastanede kaldığı süre boyunca negatif olmuş olabilir ama Zuromskis şimdi negatif olmayacağından emindi. Şüphelenilen virüslere yönelik testleri gönderdi. Sonuçlar birkaç gün sonra geldi. Sadece bir tanesi olumluydu. Çok pozitif. Chikungunya ateşi vardı.
Paraguay gezisi sekiz ay önceydi. Tam iyileşme yavaştı. Sertlik ve eklem ağrısı aylarca devam etti. Ancak son zamanlarda eski gücü ve hızıyla merdivenleri çıkabildi. Enfeksiyona ve kanser geçmişine rağmen bana sağlıklı bir adam olduğunu söylüyor.
Lisa Sanders, MD, dergiye katkıda bulunan bir yazardır. En son kitabı Teşhis: En Şaşırtıcı Tıbbi Gizemleri Çözmek’tir. Çözülmüş bir vakayı paylaşmak istiyorsanız ona [email protected] adresinden yazın.
Nihayet odasına vardığında banyo aynasına baktı. Yüzü parlak kırmızıydı ve terden parlıyordu. Kırmızılık göğsünde ve karnında devam ediyordu. Bütün vücudu ağrıyordu. Minnettarlıkla örtülerinin altına girdi. Kendi kendine asıl ihtiyacı olan şeyin iyi bir gece uykusu olduğunu söyledi. Ancak uyuyamamaya devam ettiğinde aniden üşüdüğünü hissetti. Kontrolsüzce titriyordu. Titreme zaten şüphelendiği şeyi doğruladı: hastaydı. Ve bu onu endişelendiriyordu.
Altı yıl önce bir uçuştan sonra kendini çok kötü hissetmişti. Hastaneye gittiğinde kendisine Hodgkin dışı lenfoma teşhisi konuldu. Muamele çok acımasızdı. Yedi aylık kemoterapi kanseri öldürdü ama aynı zamanda vücudunun kendisi için kan üretme yeteneğini de yok etti. Tedaviye başlamadan önce kendi vücudundan alınan kök hücrelerle (ihtiyaç duyduğu kanı yapan hücreler) kurtarıldı. O zamandan beri hastalıktan kurtuldu ancak hastalığın tekrarının mümkün olduğunu biliyordu. Sonraki her semptomla karşılaştığı hafif bir korkuydu. Kanserden önce bunu başarmış olabilirdi. Şimdi değil.
Dr.’u aradı. Peter Zuromskis, uzun süredir aile doktoru. Cumartesi günü onu rahatsız etmekten nefret ediyordu ama bunun aramayı hak edecek kadar önemli olduğunu düşünüyordu. Doktor, yolculuğunu, ateşini, döküntülerini ve tüm vücudunda zayıflık olduğunu öğrendikten sonra “Acil servise git” dedi. “Görülmeye ihtiyacın var.”
Bavulunu taşırken sorunlar
Oda arkadaşlarından biri onu Beth Israel Deaconess Tıp Merkezi’nin acil servisine götürdü. Kalabalık acil servisten geçip hastanedeki bir odaya girdiğinde dışarısı karanlıktı. Saatlerce dürtülürken, dürtüklenirken, iğnelenirken ve fotoğrafları çekilirken hikayesini çeşitli doktorlara, hemşirelere ve stajyerlere yarım düzine kez tekrarladı. Rahip, sonunda dinlenebileceği küçük odadaki sessizlik için minnettardı.
Dr. Martin Kaminski gece vardiyasında hastane doktoruydu. Adam yolculuğunu, halsizliğini, döküntülerini ve ateşini anlatırken kendisini tanıttı ve hastadan hikayesini anlatmasını istedi. Hastaneye vardığında ateşi 102°C idi ancak asetaminofen ve intravenöz sıvı alıyordu. Hasta sona ulaştığında Kaminski’nin hâlâ birkaç sorusu vardı. Güney Amerika’da böcek kovucu kullanmış mıydı? Hayır, rahip hatırladı. Bir rahip arkadaşı ona sivrisinekleri uzak tutması gereken bir bileklik verdi. Orada herhangi bir ısırık hissetmemişti. Sadece şişelenmiş su içtiğini ekledi. Şehirden ayrıldı mı yoksa ormanlık alanlarda yürüyüşe mi çıktı? Evcil hayvanlarla veya çiftlik hayvanlarıyla teması oldu mu? Hayır, konferansın yapıldığı otelden çıkamayacak kadar meşguldü.
Kaminski vücudunda herhangi bir ağrı olup olmadığını sordu. O sahip. Ve şimdi sağ eli ağrıyor ve biraz zayıf hissediyordu. Bavulunu taşımakta zorluk çekiyordu. Eve dönerken boynu garip bir şekilde zayıfladı, sanki kafası birdenbire çok daha ağırlaşmış gibiydi. Boynu hala ağrıyor ve sertleşiyordu. Doktor çenesini göğsüne koyup koyamayacağını sordu. Sert bir boyun menenjit belirtisi olabilir. Ancak hasta bunu yapabileceğini gösterdi. Rahip Kaminski’ye endişeli olduğunu söyledi. Hayatında yalnızca bir kez bu kadar hasta hissetmişti ve bu kez kendisine lenfoma teşhisi konmuştu. Geri gelebilir miydi? Acil serviste hematoloji-onkoloji ekibi göğüs, karın ve leğen kemiğinin BT taramasından geçirilmesini önerdi ancak kendisi henüz bunu yaptırmamıştı. Kaminski endişeli adama enfeksiyon olasılığının kanserden çok daha yüksek olduğunu düşündüğünü söyledi. Ancak CT taramasından sonra daha fazlasını öğreneceklerdi.
Bileğinde bir ısırık mı var?
Kaminski rahibi muayene ettiğinde döküntülerin sırtında, kollarında ve göğsünde olduğunu gördü. Güneş yanığına benziyordu ve Kaminski parmağını göğsündeki soluk deriye bastırdığında kırmızı deri neredeyse beyaza dönüyordu; bu da bunun alttaki damarlardan sızan kandan ziyade derideki bir tür iltihap olduğunu akla getiriyordu. Ayak bileğinde hassas, kırmızı bir şişlik vardı; muhtemelen bir ısırık. Aksi halde muayenesi dikkate değer değildi. Boynundaki, kasıklarındaki ve kollarının altındaki lenf düğümleri genişlememişti. Lenfoması olup olmadığı belli değildi. Enfeksiyon hâlâ sefaletinin en olası nedeniydi.
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine göre doktor, rahibe Paraguay’da sivrisinek kaynaklı viral bir enfeksiyon olan chikungunya ateşi salgını yaşandığını söyledi. Ve vakaların çoğu onun bulunduğu yerde, Asunción’da rapor edilmişti. Hastalık genellikle ölümcül değildir, ancak enfeksiyon temizlendikten sonra aylar hatta yıllar sürebilen artrite neden olabilir.
Kaminski, elbette başka seçeneklerin de olduğunu ekledi. Aynı sivrisinek tarafından bulaşan başka bir viral hastalık olan dang humması olabilir. Dang humması yüksek ateşe ve vücut ağrılarına o kadar şiddetli neden olabilir ki hastalığa kemik kırığı ateşi denir. Ve ölümcül olabilir. İlk kez enfekte olan hastalar genellikle şanssızken, ikinci kez enfekte olacak kadar şanssız olanlar, enfeksiyonun hemorajik bir varyantını geliştirme riskiyle karşı karşıyadır. Her enfeksiyon Güney Amerika’da meydana gelir. Her biri aynı sivrisinek tarafından yayılan bir virüstür. Chikungunya, ani başlangıcı ve kısa kuluçka süresiyle ünlüdür ve bu nedenle Chikungunya sendromu, listesinin ilk sırasında yer aldı. Diğer bir ihtimal ise Kuzeydoğu’daki evinden çıkmadan önce bir şey yakalamış olması. Lyme hastalığı veya anaplazmoz gibi kene kaynaklı bir hastalık olabilir. Cevabı bir hafta içinde almalısınız.
Kalıcı ağrı ve yorgunluk
Ertesi gün hasta kendini daha iyi hissetti ve eve gitmek için sabırsızlanıyordu. Ateş ve halsizlik kayboldu ve döküntüler azaldı. Geriye sadece acı kaldı. Doktorları hala ne olduğundan emin değildi. O zamanlar bilinen tek şey, lenfomanın tekrarlamadığıydı. CT taramasında göğsünde birkaç büyümüş lenf düğümü görüldü, ancak radyolog bunların büyük olasılıkla bir enfeksiyonun göstergesi olduğundan şüpheleniyordu. Orijinal kanserinin bulunduğu karın ve pelvis taramaları iyi görünüyordu.
Rahibin kovulmasından sonraki günlerde Kaminski test sonuçlarının gelmesini izledi. Chikungunya testi negatifti. Aynı şey dang humması testi için de geçerliydi. Bu onun ve bulaşıcı hastalık doktorlarının aradığı diğer hastalıklardan hiçbiri değildi.
Hastanın ise hastaneden çıktığında ateşi düşmüş olmasına rağmen halsizlik ve vücut ağrıları devam ediyordu. Başı bulutluydu; Okumayı bile zor buldum. Sonraki haftalarda kendini daha iyi hissetti ama pek iyi değildi. Zuromskis’i ziyaret etti ve devam eden rahatsızlığını anlattı. Başka ne olabilir? Zuromskis gülümsedi. Bunun chikungunya olduğuna ikna olmuştu. Ancak hasta ona testin negatif çıktığını hatırlattı. “O zamanlar test negatifti” diye yanıtladı. Eğer testi şimdi tekrarlasaydı doktor pozitif çıkacağından emindi.
Bu ilk sonuçlar rahibin aranan enfeksiyonların her birine karşı bağışıklık tepkisini gösterdi. Eğer daha önce bu virüse maruz kalmış olsaydı, antikor arama testi hemen pozitif sonuç verirdi; Bu böceğe karşı savunma şablonu, bağışıklık sistemi tarafından zaten oluşturulmuş ve saklanmış olmalı. Bunun yerine ilk enfeksiyon olsaydı, vücudun o spesifik istilacıya göre uyarlanmış antikorları hazırlaması ve yaratması günler alırdı. Hastanede kaldığı süre boyunca negatif olmuş olabilir ama Zuromskis şimdi negatif olmayacağından emindi. Şüphelenilen virüslere yönelik testleri gönderdi. Sonuçlar birkaç gün sonra geldi. Sadece bir tanesi olumluydu. Çok pozitif. Chikungunya ateşi vardı.
Paraguay gezisi sekiz ay önceydi. Tam iyileşme yavaştı. Sertlik ve eklem ağrısı aylarca devam etti. Ancak son zamanlarda eski gücü ve hızıyla merdivenleri çıkabildi. Enfeksiyona ve kanser geçmişine rağmen bana sağlıklı bir adam olduğunu söylüyor.
Lisa Sanders, MD, dergiye katkıda bulunan bir yazardır. En son kitabı Teşhis: En Şaşırtıcı Tıbbi Gizemleri Çözmek’tir. Çözülmüş bir vakayı paylaşmak istiyorsanız ona [email protected] adresinden yazın.